چهارشنبه ۱۵ دی ۰۰ ۱۷:۰۴ ۱۷ بازديد
اي جان جان جان جان ما آمديم از بهر نان
«خيلي از جوان‌ها دل‌شان مي‌خواهد دي‌جي باشند اما شايد باور نكنيد كه اين شغل سختي‌ها و مشكلات و استرس‌هاي خودش را دارد. ساعت‌ها بايد سرپا باشي و هركسي هم هر آهنگي را سفارش داد بخواني و تلاش كني كه جشن از ريتم نيفتد.» اينها حرف علي است. جوان 28 ساله‌اي كه 6 سالي است در كنار اجاره دادن سيستم صوتي و نور مجالس به عنوان دي‌جي در عروسي‌ها و تولدها و جشن‌هاي مختلف برنامه اجرا مي‌كند. مي‌گويد خيلي از جوان‌ها به خاطر پيدا نكردن شغل مناسب و به تصور اينكه پول در دي‌جي شدن است بدون داشتن سواد موسيقي دي‌جي مي‌شوند و بازار اين كار را هم خراب مي‌كنند.
شعار سال: دي‌جي «تي‌وان» نام مستعار علي است و مي‌گويد خيلي از دي‌جي‌ها از اين نام‌ها براي خودشان انتخاب مي‌كنند. سعيد هم يكي ديگر از دي‌جي‌هاست كه كار اولش را ساخت، ميكس و مستر آهنگ معرفي مي‌كند و معتقد است دي‌جي‌هاي واقعي به هر مجلسي نمي‌روند و اينكه در كشورهاي اروپايي و امريكايي دي‌جي‌ها كنسرت هم برگزار مي‌كنند.
جادوگران ديسك
دي‌جي مخفف كلمه ديسك جاكي به معني سواركار و جادوگر ديسك است. دي‌جي به كسي گفته مي‌شود كه آهنگ‌هاي ضبط شده خواننده‌هاي مختلف پاپ و رپ را روي ديسك انتخاب مي‌كند و با شكل متفاوتي براي مخاطبان مورد نظر خود پخش مي‌كند. اين تعريفي است كه علي از دي‌جي ارائه مي‌دهد و مي‌گويد: «در ايران چند دسته دي‌جي فعاليت مي‌كنند. در مراسم معمولاً به كسي كه نورپردازي يا صداگذاري مي‌كند هم دي‌جي مي‌گويند درحالي كه دي‌جي كسي است كه سواد موسيقي دارد و دوره‌هاي ويژه اين كار را ديده. دي‌جي‌ها سواد موسيقي الكترونيك دارند و معمولاً خودشان آهنگساز هستند. متأسفانه چند سالي است تعدادي از جوان‌ها كه شغل مناسبي پيدا نمي‌كنند يا عاشق هيجان هستند به تصور اينكه در اين كار پول خوبي هست و هنري هم نمي‌خواهد يا نهايتاً اينكه يك ديسك را تكان مي‌دهند، سراغ دي‌جي شدن مي‌روند.»
علي از نحوه ورود به دنياي دي‌جي‌ها اين طور مي‌گويد: «بعد از اينكه در رشته مهندسي عمران فارغ‌التحصيل شدم و سربازي رفتم، تصميم گرفتم دنبال علاقه‌ام كه موسيقي بود، بروم. براي اجراي يك برنامه در ميهماني و مراسم، داشتن يك سيستم صوتي و نورپردازي مناسب و همين طور يك استيج خوب حرف اول را مي‌زند. با وام 200 ميليون تومان سيستم و وسايل خريدم و براي مراسم مختلف اين وسايل را اجاره مي‌دهم.
از سال 91 كه اين كار را شروع كردم، علاوه بر اجاره دادن سيستم صوتي و نورپردازي و نصب استيج، به عنوان دي‌جي هم كار مي‌كنم. به جز ماه‌هاي محرم و صفر معمولاً پنجشنبه‌ها و جمعه‌ها براي اجرا به مراسم عروسي و جشن تولد يا پارتي دعوت مي‌شوم. البته چند باري هم به جشن‌هاي خاصي مثل نامگذاري نوزاد، ختنه‌سوران يا تشخيص جنسيت نوزاد هم دعوت شده‌ام. يكي از اين جشن‌ها كه براي خود من هم جالب بود، جشن تشخيص جنسيت نوزاد بود كه نزديك به 300 نفر ميهمان توي يكي از باغ‌هاي لواسان جمع شده بودند و خانواده اين نوزاد نزديك به 70 ميليون تومان هزينه كرده بودند. ما هم سنگ تمام گذاشتيم و آخر مراسم معلوم شد نوزاد دختر است. مادر نوزاد لباس عروس پوشيده بود و فيلمبرداري هم با آخرين متد انجام شد.
دي‌جي شدن چه آسان
خيلي از اين جوانان از خود ما سيستم و وسايل اجاره مي‌كنند و خودشان را دي‌جي معرفي مي‌كنند. حتي در جشن‌هاي فاميلي به دروغ اعلام مي‌كنند كه هيچ پولي بابت اجراي برنامه نمي‌گيرند و فقط پول اجاره سيستم و دستگاه‌ها را طلب مي‌كنند و به اين بهانه پول بيشتري مي‌گيرند. علي كه دل خوشي از دي‌جي‌هاي قلابي ندارد، مي‌گويد: «به قول يكي از دوستان، اگر لگد به درخت بزني به جاي برگ، دي‌جي مي‌ريزد. هر روز به تعداد جواناني كه مي‌خواهند دي‌جي باشند، اضافه مي‌شود. كسي را مي‌شناسم كه مغازه‌اش را اجاره داده و به خاطر بيكاري سراغ دي‌جي شدن رفته و با يكي دوتا برنامه رفتن هم براي خودش اسم مستعار انتخاب كرده. مفهوم و كاركرد دي‌جي در ايران و كشورهاي ديگر بسيار متفاوت است. در كشورهاي اروپايي دي‌جي‌ها آهنگسازهاي بسيار قوي هستند و با سواد موسيقي بالا و ايجاد تغييرات جزيي در موسيقي و آهنگ‌ها برنامه اجرا مي‌كنند اما در ايران دي‌جي‌ها با ميكس چند آهنگ بدون هيچ شناختي نسبت به موسيقي برنامه اجرا مي‌كنند.»
علي از درآمد دي‌جي‌ها و تصويري كه مردم از آن دارند، مي‌گويد: «معمولاً درآمد دي‌جي‌ها بين 2 تا 6 ميليون تومان است. البته برخي دي‌جي‌ها خيلي قوي هستند كه نمي‌توان براي كارهاي آنها قيمت تعيين كرد. دي‌جي‌ها اگر به تنهايي و تنها با يك سيستم و ميكس آهنگ در جشن و مراسم اجرا كنند، بين 300 هزار تومان تا يك ميليون تومان مي‌گيرند ولي اگر اركستر آنها را همراهي كند، هر كدام از نوازنده‌ها هم بين 200 تا 300 هزار تومان مي‌گيرند.
تصوري كه برخي از دي‌جي دارند، كسي است كه بايد آهنگ‌هاي درخواستي آنها را اجرا كند درحالي كه دي‌جي آهنگ‌هايي را كه خودش تهيه و تنظيم كرده، اجرا مي‌كند. علاوه بر آن بايد مراقب سيستم صوتي و وسايلي كه اجاره كرده‌ايم، باشيم. به همه اين موارد توقيف اين وسايل از طرف پليس را هم اضافه كنيد كه همه رشته‌ها را پنبه مي‌كند.»
دي‌جي بودن شغل پر استرسي است و هميشه اين نگراني هست كه با مشكل مواجه بشويد. علي خاطره ترسناكي در اين باره دارد: «يك بار براي اجراي برنامه به جشن نامزدي در يكي از باغ‌هاي اطراف شهريار دعوت شدم. موقع اجراي برنامه وقتي به چهره ميهمان‌ها نگاه كردم، احساس كردم بيشتر به اراذل و اوباش شباهت دارند تا ميهمان يك جشن. تعدادي از آنها كلت به كمر بسته بودند. باور كنيد از ترس نمي‌دانستم چه چيزي مي‌خوانم. يك ساعت بعد مأموران يگان ويژه نيروي انتظامي وارد باغ شدند درگيري مسلحانه بين مأموران و ميهمان‌ها آغاز شد. بعد از چند دقيقه افراد مسلح دستگير شدند و تعدادي از وسايل ما هم توسط پليس ضبط شد.»
دي‌جي‌هاي كار راه‌انداز
سعيد در زمينه تنظيم موسيقي و ميكس و مستر فعاليت دارد و براي خوانندگان معروف پاپ هم آهنگسازي كرده. چند باري هم همراه دي‌جي‌ها براي اجراي برنامه به عروسي يا جشن تولد رفته و بخوبي با كار و بار دي‌جي‌ها آشنايي دارد.
مي‌گويد: «تعريف دي‌جي در ايران با ديگر كشورها متفاوت است. در كشورهاي امريكايي و اروپايي دي‌جي‌ها علاوه بر آهنگسازي، كنسرت برگزار مي‌كنند و گاهي در زمان اجراي برنامه به شكل زنده موزيك تنظيم مي‌كند اما در ايران داستان كمي متفاوت است.
15 سالي است كه جوانان اقبال زيادي به دي‌جي شدن پيدا كرده‌اند و برخي از آنها دقيقاً همان كاري را كه دهه 50 و 60 ضبط صوت‌ها توي عروسي و جشن تولد انجام مي‌داد، تكرار مي‌كنند با اين تفاوت كه جاي ضبط صوت را لپ تاپ و دو سي‌دي آهنگ و كسي كه با يك نرم‌افزار آهنگ‌ها را ميكس مي‌كند، گرفته. به نوعي دي‌جي‌ها فقط كار راه‌انداز هستند و تلاش مي‌كنند كه ريتم موزيك نيفتد. در ايران تعداد انگشت شماري دي‌جي معروف و موسيقي بلد داريم كه قيمت آنها هم بسيار بالاست اما بعضي به اسم دي‌جي با 200 هزار تومان بازار اين كار را خراب مي‌كنند درحالي كه آنها هيچ اطلاعاتي از موسيقي و آهنگ ندارند.
متأسفانه به دليل مشكلات مالي اقبال به سوي اين دسته از دي‌جي‌ها بيشتر شده. دي‌جي بايد به اين سواد موسيقي رسيده باشد كه بداند در كدام منطقه از تهران و چه نوع مراسمي چه آهنگ‌هايي اجرا كند. به طور مثال در منطقه شمال تهران بيشتر طالب آهنگ‌هاي تند رپ هستند ولي در جنوب تهران يا شهرهاي حاشيه‌اي آهنگ‌هاي تند پاپ مثل ناري ناري طرفدار دارد. دي‌جي‌ها در جشن‌ها به ميانگين سني ميهمان‌ها توجه مي‌كنند و اگر شخص سالخورده‌اي در جمع باشد، حتماً در ميان آهنگ‌ها يكي از آهنگ‌هاي دهه 50 را هم اجرا مي‌كنند.»
موسيقي بلد باشي يا نه فرقي نمي‌كند، دو تا ديسك صفحه را مي‌چرخاني و پول مي‌گيري. بهانه هم زياد است؛ يك شب به تالاري مجلل دعوت مي‌شوي تا ميهماني نمايش خريد عروس را گرم كني، يك شب هم به باغي در اطراف تهران براي ميهماني بزرگ تشخيص جنسيت بچه. مراسمي كه قرار است در آن از برگه سونوگرافي جنين پرده‌برداري شود.