جشن تعيين جنسيت؛ جشني پر زرق و برق‌تر از عروسي
جشن تعيين جنسيت يكي از مراسم‌هايي است كه به تازگي به كمك شبكههاي اجتماعي در بين مادران باردار مد شده است. اين مراسمات با هزينه‌هاي چند ده ميليوني بدعت‌هاي تازه‌اي در سبك زندگي ايجاد و مسير فرزندآوري را براي برخي از اقشار جامعه ناهموارتر كرده است.
خبرگزاري ميزان _ روزنامه جوان نوشت: يك جشن باشكوه در عمارتي زيبا و منحصر به فرد. گل‌آرايي، شمع‌آرايي و بادكنك‌آرايي، رقص نور و دود‌هاي تزئيني به گونه‌اي است كه تصور مي‌كني به انيميشن‌هاي معروف والت ديزني پا گذاشته‌اي! بخشي از بادكنك‌ها و عروسك‌هاي كوچكي كه به در و ديوار آويزان است و گل‌ها و ديگر تزئينات، صورتي‌رنگ و بخشي ديگر آبي است. همه چيز شبيه كاخ پسر پادشاه در انيميشن سيندرلاست و مهمان‌هاي اين جشن باشكوه هم لباس‌ها و سر و وضع‌شان دست‌كمي از مدل پوشش و آرايش مهمان‌هاي كاخ پادشاه افسانه سيندرلا ندارد. انگار اينجا فضايي است تا افسانه‌ها جان بگيرند! بازيگر اصلي اين قصه، اما انگار سيندرلا نيست. نقش اول اين مراسم زني باردار است و تمام اين تداركات از تزئينات گرفته تا اجاره عمارت و استخدام عكاس و فيلمبردار و ديزاينر‌هاي حرفه‌اي براي يك نمايش تمام‌عيار، براي اين گرد هم آمده‌اند تا جنسيت نوزاد را اعلام عمومي كنند! لحظه اعلام جنسيت جنين فرامي‌رسد. مادر كه لباس و آراستگي‌اش كم از عروس ندارد در كنار همسرش ايستاده تا جنسيت جنين كه از سوي مركز سونوگرافي با برگزار‌كننده جشن هماهنگ شده طي مراسم باشكوهي اعلام شود.
نفس حاضران در سينه حبس شده و بادكنك بزرگي را مي‌آورند كه معماي جنسيت نوزاد در دل آن است. با شمارش حضار زن و مرد، بادكنك را مي‌تركانند و كاغذ‌هاي رنگي صورتي از دل بادكنك بيرون مي‌ريزد و دود صورتي و رقص نور صورتي فضا را پر مي‌كند. صداي كف و جيغ و هورا كشيدن حضار به هوا مي‌رود. همزمان با صداي فرياد شور و شوق مهمانان ده‌ها بادكنك صورتي به هوا مي‌رود. اين تجملات و اين همه نمايش ثروت، اما حكايت از جلوه‌گري‌هاي طبقه نوكيسه‌اي دارد كه با راه انداختن چنين نمايش‌هايي نياز‌هاي كاذب را در سطح جامعه ايجاد ميكنند و نابرابري اجتماعي و شكاف طبقاتي را بيش از پيش به تصوير مي‌كشند. خروجي اين ماجرا به غير از آسيب‌هاي اجتماعي و احساس اجحاف و تبعيض، سنگ‌هاي تازه‌اي بر سر راه فرزندآوري مي‌اندازد آن‌هم در شرايطي كه جامعه با ابرچالش جمعيت مواجه است.
چند سالي ميشود بدعت‌هاي تازه‌اي در سبك زندگي وارد شده كه مسير بچه‌دار شدن و فرزندآوري را ناهموارتر كرده است.
اگر تا پيش از اين مادران باردار و خانواده‌هاي‌شان تنها بايد در فكر خرج و مخارج بيمارستان و تدارك سيسموني بودند، حالا رسم‌هاي دست و پاگير تازه‌اي همچون جشن تعيين جنسيت جنين و فيلمبرداري و تزئين اتاق زايمان هم به آنها اضافه شده است. طبقات مرفه جامعه كه قطعاً براي برپايي چنين مراسم‌هايي مشكل ندارند، اما وقتي اين قبيل مراسم‌ها از طريق شبكه اجتماعي اينستاگرام به نمايش عمومي درمي‌آيد، در طبقات ضعيف‌تر هم اين نياز كاذب ايجاد ميشود و براي برآورده كردن آن يا بايد به قرض و زحمت بيفتند يا از خيرش بگذرند، اما ناتواني از تجربه چنين مواردي مي‌تواند با احساس تبعيض و نابرابري همراه باشد و حتي در مواردي زن و شوهر‌هاي جوان را از بچه آوردن پشيمان كند! زيرا احساس ميكنند وقتي بچه‌اي داشته باشند كه نتوانند هيچ‌كدام از آرزو‌ها و خواسته‌هاي خودشان و فرزندشان را تأمين كنند، بهتر است اصلاً بچه‌دار نشوند! از سوي ديگر تصويري كه از زن خوشبخت و موفق در رسانه‌ها و شبكههاي اجتماعي به نمايش گذاشته شده، زني است كه در چنين فضا‌هايي قرار دارد.
در نقطه مقابل، اما در طبقات مرفه هم مادراني كه از وقتي متوجه بارداري خود مي‌شوند در صفحات اينستاگرام به دنبال اين هستند كه ببينند ديگران جشن تعيين جنسيت را چطور برگزار ميكنند و براي ديزاين اتاق زايمان سراغ كدام ديزاينر‌ها بروند و كدام تم را انتخاب كنند، آن‌قدر حواس‌شان به حواشي تجملاتي بارداري پرت ميشود كه نمي‌توانند از دوران بارداري و مادر شدن‌شان لذت ببرند. اين مادران تمام لحظات اين ۹ ماه و حتي روز‌هاي بعد از آن، به جاي آنكه نوزادشان را در آغوش بكشند و از نفس‌هايش انرژي بگيرند، دغدغه لباس و تزئينات و فيلمبرداري و بقيه موارد جشن‌هاي نظير تعيين جنسيت را دارند.
موانعي از جنس تجمل‌گرايي در مسير فرزندآوري
آمار‌هاي جمعيتي كشور در وضعيت خوبي قرار ندارد و رشد جمعيت به ۶/۰ درصد رسيده و نرخ باروري براي هر زن حدود ۶/۱ دهم است. سونامي سالمندي در راه است و طبق پيش‌بيني‌ها تنها در عرض ۲۳ سال، يعني از سال ۱۳۹۸ تا سال ۱۴۲۰، جمعيت سالمندي ايران از ۱۰ درصد به ۲۰ درصد مي‌رسد و استمرار اين رشد، باعث عبور جمعيت سالمندان ايران از يك‌سوم جمعيت كشور (يعني ۳۳ درصد) در حدود سال ۱۴۳۵ خواهد شد. در چنين شرايطي روز به روز با اضافه شدن تشريفات و تجملات دست و پا گير و انتشار اين رفتار‌ها در بين مردم از طريق شبكههاي اجتماعي موانع تازه‌اي بر سر راه فرزندآوري قرار ميگيرد و با هزينه‌هاي زائدي همچون جشن تعيين جنسيت، حضور در آتليه براي عكس بارداري، تزئين اتاق زايمان و جشن‌هاي لاكچري شبيه مراسم‌هاي عروسي پرزرق و برق براي به دنيا آمدن بچه همه و همه ده‌ها ميليون تومان خرج روي دست زوج‌هاي جوان مي‌گذارد و در نهايت آنها را مجاب مي‌كند به همان يكي دو فرزند اكتفا كنند و به داشتن فرزندان بيشتر فكر نكنند.
از سوي ديگر اكثريت جامعه كه پول برگزاري چنين مراسم‌هايي را ندارند، با اين تصور كه آرزو‌هاي خودشان و فرزندشان به دل‌شان مي‌ماند به اين نتيجه مي‌رسند كه وقتي نمي‌توانند زندگي خوبي براي فرزندشان درست كنند و وقتي بچه‌شان بزرگ شد نه تصاويري از جشن تعيين جنسيت دارند كه به او نشان بدهند و نه جشن زايمان و چيز‌هايي از اين دست؛ به اين نتيجه مي‌رسند كه بهتر است از خير پدر و مادر شدن بگذرند. خلاصه اينكه حواشي تحميل زندگي‌هاي لاكچري و نمايش ثروت در شبكههاي اجتماعي نظير اينستاگرام، موانع تازه‌اي بر سر راه فرزندآوري و افزايش جمعيت گذاشته كه خانواده‌ها را دچار آسيب و اختلاف مي‌كند.
در اين بين هم معمولاً اين خانم‌ها هستند كه به دنبال برگزاري چنين مراسم‌هايي هستند و دل‌شان مي‌خواهد لحظات مادر شدن‌شان را به تبعيت از دوستان و آشنايان‌شان ثبت كنند و از اين قافله عقب نمانند. اما اين مراسم‌ها اغلب چند ده ميليون تومان آب مي‌خورد و خيلي وقت‌ها انتهاي چنين رفتار‌ها بروز اختلافاتي عميق در خانواده و شكاف‌هايي است كه بعدتر‌ها مي‌تواند بنيان خانواده را تحت تأثير قرار دهد.
جشن‌هايي پر زرق و برق‌تر از عروسي
جشن تعيين جنسيت يكي از نخستين مراسم‌هايي است كه مدتي است به مدد شبكههاي اجتماعي در بين مادران باردار مد شده است. در كنار اين‌ها معمولاً مادراني كه براي تعيين جنسيت فرزندشان به دنبال برگزاري مراسم‌هاي تجملاتي درست شبيه يك جشن عروسي تمام‌عيار هستند محال است از ديگر حواشي لاكچري بارداري و مادر شدن همچون عكسهاي آتليه‌اي بارداري و همچنين تزئين اتاق زايمان و فيلمبرداري و ثبت لحظات تولد نوزادشان چشم‌پوشي كنند. ماجرا به همين جا هم ختم نمي‌شود و جشن نامگذاري و جشن دندان درآوردن و از پوشك گرفتن گزينه‌هاي بعدي هستند كه به مدد اينستاگرام از يك مراسم خودماني و خانوادگي به مراسم‌هايي لاكچري تبديل شده‌اند و بخش مهمي از درآمد گروه‌هاي طراحي، فيلمبرداري و حتي تالارها، باغ‌ها و عمارت‌ها بابت برگزاري مراسم ازدواج نيست بلكه براي چنين مراسم‌هايي است. اما ببينيم برگزاري يك جشن تعيين جنسيت يا ديزاين اتاق زايمان چقدر آب مي‌خورد.